Được biết đến với nhiều cái tên khác nhau như xe đạp không phanh, xe đạp bánh cố định, xe đạp phanh chân, xe đạp phanh ngược hay chỉ đơn giản là cái tên “fixie”, đây là những chiếc xe đạp có nguồn gốc từ những chiếc xe chuyên được sử dụng để đua xe trên đường đua tốc độ. Đặc điểm chính của chúng là không có cơ chế bánh xe quay tự do, vì vậy nếu bạn đang di chuyển trên một chiếc fixed gear, bạn bắt buộc phải đạp liên tục.

Giới thiệu về xe đạp FIXED GEAR

Xe đạp không phanh là gì?

“Fixie” là viết tắt của “fixed gear”, là một thuật ngữ lóng để chỉ những chiếc xe đạp có hệ thống truyền động với một bánh răng được cố định vào bánh sau.

Xe đạp bánh răng cố định đã xuất hiện từ lâu, nhưng gần đây chúng đã dần trở nên phổ biến vì rất phù hợp để đạp xe quanh thị trấn. Đặc biệt đối với giới trẻ, xe đạp không phanh mang một vẻ đẹp rất cá tính và đậm chất đường phố nên dần dần chúng đã hình thành văn hoá “fixie” giữa những tay đua.

Khi xe đạp lăn bánh, bàn đạp cũng sẽ quay và ngược lại. Cũng có nghĩa là khi bạn đẩy bàn đạp về phía trước, dây xích siết chặt và quay bánh răng phía sau. Khi bánh răng quay, nó sẽ quay bánh sau, đẩy xe về phía trước. Nếu bạn đạp lùi hoặc ngừng đạp, dây xích vẫn căng, do đó bánh răng và bánh xe cũng ngừng chuyển động. Chính vì sự đồng bộ trong cách di chuyển nên cách duy nhất để giảm tốc độ là hãy cố gắng đạp chậm lại để làm giảm vận tốc của xe nếu chiếc xe của bạn không trang bị phanh phụ. Vậy nên đây cũng là dòng xe không thường được dùng để di chuyển trên những địa hình dốc bởi nó yêu cầu chuyển động đạp liên tục trong toàn bộ thời gian. Đây cũng là dòng xe đặc biệt vì chúng không yêu cầu bộ chuyển số, bộ quây xích đôi hoặc ba, hoặc trong một số trường hợp, thậm chí cả phanh.

Lịch sử phát triển của xe đạp không phanh

Lịch sử của xe đạp không phanh có lẽ bắt nguồn ngay từ những ngày đầu phát triển của xe đạp. Vào cuối thế kỷ 19, xe đạp bánh răng cố định được coi là mẫu xe đạp đầu tiên được phát triển. Cho đến đầu thế kỷ 20, những chiếc xe đạp có cơ cấu bánh răng quay tự do mới bắt đầu trở nên phổ biến. Sự phổ biến trở lại của xe đạp bánh răng cố định hay xe đạp không phanh, ngày nay được giới trẻ biết đến với cái tên “xe đạp fixed gear” có thể là do một số yếu tố:

Thứ nhất, xe đạp bánh răng cố định tương đối đơn giản và ít bảo trì, điều này thu hút nhiều người

Thứ hai, xe đạp bánh răng cố định mang đến trải nghiệm đạp xe mãnh liệt và đầy thử thách hơn, điều này thu hút nhiều người đi xe đạp đang tìm kiếm một giải pháp thay thế cho xe đạp đường trường truyền thống.

Ở nhiều thành phố, xe đạp fixed gear là loại xe đạp được ưa chuộng để đi lại hằng ngày hoặc di chuyển qua lại những địa điểm ngắn. Điều này là do xe đạp fixie đem lại tính hiệu quả cao và dễ cơ động khi tham gia giao thông. Sự phổ biến của xe đạp không phanh cũng dẫn đến sự gia tăng của các sự kiện đua xe dành riêng cho dòng xe đạp này, những cuộc thi như vậy được tổ chức ở nhiều thành phố trên khắp thế giới. Những cuộc đua này thường rất thú vị và thu hút rất đông đảo người xem.

Những năm đầu tiên khi mới phát minh ra xe đạp, những người sở hữu chúng đầu tiên thường chủ yếu đạp những chiếc xe đó trên đường nông thôn và đường mòn. Sau này khi việc đi xe đạp trở nên phổ biến hơn ở các thành phố, người đi xe đạp bắt đầu khao khát một chiếc xe đạp phù hợp hơn trong nhiều tình huống như di chuyển trên nhiều địa hình khác nhau hoặc giảm tốc độ của chúng một cách an toàn hơn.

Vào đầu những năm 1900, một số người đi xe đạp đã bắt đầu thử nghiệm những chiếc xe đạp kiểu mới bằng cách kết hợp trục bánh xe tự do, cho phép bánh xe vẫn có thể quay tự do trên địa hình dốc ngay cả khi không đạp. Đây là một bước đột phá lớn và ngay sau đó hầu hết xe đạp đều có trục bánh xe tự do. Nhưng một số tay đua vẫn thích xe đạp có bánh răng cố định hơn, bởi vì họ cảm thấy nó mang lại cho họ sự kết nối trực tiếp giữa cá nhân, xe đạp và địa hình di chuyển.

Vào những năm 1970, xe đạp bánh răng cố định đã quay trở lại nhờ sự nổi lên của giải đua BMX. Các tay đua BMX cần những chiếc xe đạp chắc chắn và nhẹ, và họ nhận thấy xe đạp không phanh rất phù hợp với những tiêu chuẩn đó. Chẳng bao lâu, xe đạp không phanh đã được sử dụng trên đường phố và trong các công viên trên khắp thế giới.

Ngày nay, xe đạp bánh răng cố định trở nên phổ biến hơn bao giờ hết, đặc biệt là đối với giới trẻ. Chúng thường được coi là sự lựa chọn của những người theo chủ nghĩa thuần túy và chúng được ưa chuộng bởi những tay đua đam mê tốc độ và những kỹ thuật điêu luyện. Xe đạp fixed gear cũng rất phổ biến với những người đi xe đạp muốn thực hiện các thủ thuật đẹp mắt, đôi khi có phần nguy hiểm nhằm đem lại sự phấn khích và cũng vì chúng dễ điều khiển.

Cho dù bạn đang tìm kiếm một chiếc xe đạp có chế độ điều khiển đơn giản, hiệu quả hay một chiếc xe đạp có thể thực hiện các thủ thuật, một chiếc fixie có thể là lựa chọn khá thú vị. Vì vậy, hãy ra ngoài và thử đi một chiếc fixed gear một lần trong đời! Dám chắc nếu bạn là một người yêu thích những điều giản đơn và đam mê những kỹ thuật điêu luyện của các tay đua thì bạn sẽ muốn sở hữu ngay một chiếc xe đạp không phanh.

Xe đạp không phanh là một cỗ máy di chuyển đơn giản đã tồn tại trong nhiều thế kỷ, cũng là loại xe đạp đầu tiên và là loại xe đạp duy nhất cho đến đầu những năm 1800. Xe đạp bánh răng cố định là tiêu chuẩn cho những chiếc xe đạp thể thao cho đến giữa những năm 1900 khi phát minh ra bánh răng chuyển động tự do. Xe đạp không phanh sau đó đã trở nên phổ biến trở lại vào đầu những năm 2000 như một xu hướng và từ đó trở nên phổ biến với những người đi xe đạp ở thành thị vì cơ chế lái đơn giản, thiết kế tối ưu hóa tốc độ và ít phải bảo trì.

Đặc điểm của xe đạp không phanh( Fixed gear)

Có lẽ đặc điểm nổi bật nhất của một chiếc xe đạp fixie là nó không được trang bị hệ thống  truyền động giúp bánh xe có thể chuyển động tự do ngay cả khi ngừng đạp như hầu hết các loại xe đạp khác, vì bánh răng đơn được cố định trực tiếp vào bánh sau của xe đạp.

Điều này có nghĩa là xe đạp không thể di chuyển về phía trước nếu người lái không chuyển động đạp liên tục.

Nhìn chung, xe đạp fixie là một mẫu xe đạp không phanh có thiết kế cực kỳ tối giản, bởi vì cài đặt một bánh răng cho phép chúng hoạt động mà không cần nhiều bộ phận phức tạp giống như những dòng xe đạp địa hình hay du lịch. Thêm nữa là những chiếc xe đạp không phanh thường rất nhẹ và dễ tùy chỉnh.

Tuy nhiên, hầu hết các xe đạp fixed gear đều có một trung tâm ‘flip-flop’, hay còn gọi là trục lật, trục hai mặt, cho phép bạn thay đổi bánh răng bằng cách tháo bánh sau và xoay nó lại, người lái có thể chuyển đổi giữa hai bánh răng tùy chọn. Đây là điểm đặc biệt trong bộ phận kỹ thuật mà chúng ta có thể thấy trên xe đạp đua nhưng cũng có thể được tìm thấy trên các xe đạp tốc độ đơn khác.

Một trong những tính năng độc đáo nữa của xe đạp Fixie là chúng thường không có hệ thống phanh sau. Khi không có hệ thống này trên xe, bạn có thể truyền lực cho cả hai bánh trước và sau bằng cách đạp theo cả hai hướng tiến và lùi. Nhưng nói chung, đạp lùi (đạp lùi) được thực hiện để phanh bánh sau, đó là lý do tại sao bạn không thấy phanh hoặc chỉ thấy phanh trước. Về cơ bản, bạn luôn kiểm soát được chiếc xe của mình và cảm nhận được sự di chuyển của xe khi đi trên đường. Hệ thống truyền động bánh răng cố định hiệu quả hơn về mặt cơ học so với hệ thống truyền động bánh răng tự do truyền thống và bởi chúng dễ dàng đạt tốc độ cao.

Theo truyền thống, một số cuộc đua đường trường, những người đi xe đạp trong câu lạc bộ sử dụng xe đạp fixed gear (hay xe đạp không phanh) để tập luyện trong những tháng mùa đông bởi chúng được cho là giúp phát triển phong cách đạp tốt. Ở các đô thị Bắc Mỹ, xe đạp có bánh răng cố định đã trở nên vô cùng phổ biến, cùng với sự gia tăng rõ rệt về sở thích thẩm mỹ đối với các chi tiết hoàn thiện và thiết kế. Xe đạp có bánh răng cố định cũng được sử dụng trong môn xe đạp nghệ thuật và xe đạp polo,…

Xe đạp không phanh đặc biệt phù hợp với địa hình đường đua, bởi chúng được thiết kế để người lái có thể sử dụng phương pháp di chuyển mà xe đạp có thể được giữ cố định, cân bằng thẳng với chân của người lái khi đặt trên bàn đạp.

Những loại xe đạp không phanh

Trên thị trường hiện nay có 2 loại xe không phanh phổ biến: Track và Fixed Gear Freestyle (hay xe đạp fixie tự do)

Xe đạp Track 

Hay Track Bike là một loại xe đạp không phanh được tối ưu hóa để dành cho những cuộc đua chuyên nghiệp ở đường đua tốc độ hoặc đường đua ngoài trời. Không giống như xe đạp địa hình hay xe đạp du lịch, xe đạp track là một chiếc xe đạp có bánh  răng cố định, do đó, nó không có cơ chế bánh quay tự do. Chúng không có phanh vì chúng không cần thiết do mô hình đường đua thường là hình bầu dục với hướng di chuyển đều, không có góc cua. Lốp hình ống thường được sử dụng trong đường đua và tập luyện. Trên thực tế, hầu hết các sân đua xe đạp đều cấm sử dụng phanh để đảm bảo an toàn. Vì bề mặt sân đua xe đạp thường siêu mịn và đồng đều và vì các sự kiện đua xe thường diễn ra nhanh và đòi hỏi khắt khe. Khung của dòng xe đạp này được chế tạo khá cứng để đạt hiệu quả tối đa nhằm đáp ứng khả năng xử lý tình huống ở tốc độ cao tốt hơn, hình dạng khung của xe đạp đường đua thường chắc và mang hơi hướng đua hơn.

FGFS Fixie (Fixed Gear Freestyle hay xe đạp fixie tự do)

Là mẫu xe được thiết kế để có độ bền cao và chịu va đập vì chúng được tạo ra để thực hiện các kỹ thuật. Chúng có lốp và săm béo để hấp thụ chấn động khi tiếp đất. Những chiếc xe đạp không phanh này sẽ không đi nhanh như những chiếc fixie chuyên dùng để đua mặc dù chúng cũng được trang bị bánh răng cố định nhưng không được thiết kế để đi nhanh.

Mặc dù một số người đam mê xe fixie thích đi những chiếc Track trên đường phố, đặc biệt là những người đang hoặc đang tham gia các cuộc đua đường trường, nhưng nhìn chung đây không phải là lựa chọn tốt nhất bởi bạn phải chắc chắn rằng xe mình có một tay lái vững và khả năng xử lý nhanh các tình huống. Một lựa chọn tốt hơn cho hầu hết các tay đua là những chiếc xe đạp không phanh tự do hay còn gọi là Fixed Gear Freestyle được thiết kế dành riêng cho mục đích di chuyển trên những con đường nội đô, phố phường.

Lời khuyên khi đi xe đạp không phanh( Fixed Gear)

Chọn và điều chỉnh xe đạp phù hợp với vóc dáng cơ thể bạn

Trước khi chọn di chuyển trên một chiếc xe đạp không phanh, điều đầu tiên bạn phải làm là điều chỉnh xe đạp phù hợp với kích thước cơ thể. Giữ tư thế tốt trên xe để có thể đạp xe thoải mái và an toàn là điều quan trọng nhất.

Học tập các kỹ năng

Nhiều người đi xe Fixed gear cho biết lúc bắt đầu tập đi những chiếc xe đạp không phanh họ thường gặp khó khăn khi phải chuyển hướng, sự thật là những khúc cua nói chung thật sự là một thử thách đối với xe đạp fixie. Lời khuyên của chúng tôi là hãy tìm hiểu và nhận những lời chỉ bảo của những tay đi Fixed gear lâu năm.

Thực hiện kiểm tra

Điểm hấp dẫn chính của những chiếc xe đạp không phanh là chúng rất thú vị khi lái và chi phí bảo trì thấp hơn nhiều so với những chiếc xe đạp khác mà không cần thường xuyên kiểm tra bảo dưỡng. Nhưng để thực hiện các kỹ thuật một cách trơn tru mà không gặp các sự cố hư hỏng bất ngờ thì chúng ta cũng nên quan tâm đến độ bền của các bộ phận.

Học cách kiểm soát tốc độ

Việc leo dốc và xuống dốc trên một chiếc xe đạp không phanh có thể là một thử thách — mặc dù trên những đoạn đường có độ nghiêng thấp hoặc đường mòn thì việc này không khó như bạn tưởng tượng. Tìm kiếm các câu lạc bộ, hỏi các tay đua hoặc hay tham gia sự kiện giới thiệu về xe đạp fixie thông qua mạng xã hội cũng là một cách hiệu quả để thu thập lời khuyên và kiến ​​thức về các mẹo hay khi di chuyển.

Fixies là một dòng xe đạp thú vị nếu bạn đã quá quen với những mẫu xe đạp thể thao thông thường. Mặc dù việc thích ứng với những điểm khác biệt của chúng có thể là một thách thức với những người mới nhưng điều đó rất đáng giá vì chúng thực sự đem lại trải nghiệm lái đặc sắc không giống những chiếc xe đạp khác. Nếu các bạn muốn diễn tả thành lời cảm xúc khi lái một chiếc xe đạp không phanh thì thật khó bởi chúng như có một mối liên hệ mạnh mẽ giữa cá nhân người cầm lái và cảm giác đạt được thành tích đến từ việc nắm vững các kỹ năng và vượt qua thử thách.

Tất nhiên, khi mới bắt đầu tham gia bộ môn xe đạp không phanh thì ai cũng sẽ gặp những khó khăn, nhưng nếu bạn kiên nhẫn và sẵn sàng thay đổi để thích nghi, thì tất nhiên bạn sẽ được đền đáp bằng sự nhuần nhuyễn kỹ năng đi xe Fixed gear, điều này chính là lý do bạn trở nên yêu thích dòng xe đạp không phanh.

>> Nguồn tham khảo:

>> Xem thêm: 

• Cách đạp xe fixed gear và những lưu ý khi đi xe đạp không phanh
• Xe đạp không phanh và những điều cần biết
• Top 3 mẫu ảnh xe đạp Fixed Gear năm 2023
• Top 3 skill xe đạp fixed gear phổ biến nhất